Kur'an-ı Kerim miras paylaşımında kadına 1, erkeğe 2 pay verilmesini öngörüyor. Bunun hikmeti nedir? İslam Dini, Kur'an'ın geldiği dönemdeki sosyal yapıya, aile fertlerine (erkek, kız) yüklediği sorumluluklara göre mirastan da pay vermişti. Ancak günümüzdeki sosyal yapı ve sorumluluklar da bir hayli değişti. Bu durumda mirastan kıza bir pay, erkeğe iki pay uygulaması hala devam eder mi? Yoksa değişen sosyal yapıya, sorumluluklara göre herkes eşit pay mı almalıdır?
Tarih: 19 Ağustos 2009Kur’an’ın bütün hükümleri kıyamete kadar geçerlidir. Kur’an-ı Kerim’de hükme bağlanmış ve neshedilmemiş düzenlemelerin hiçbirisinin tarihselliği iddia edilemez, ayetlerin hükmü değiştirilemez. Nisâ sûresi 11 ve 12. ayetlerde tüm detayları ile miras paylaşımının nasıl olması gerektiği anlatıldıktan sonra şu ayetler gelmiştir:
“Bunlar (miras paylaşımları) Allah’ın yasalarıdır. Allah’a ve Elçisine kim itaat ederse onu içlerinden ırmaklar akan cennetlere koyacaktır, orada temellidirler, büyük kurtuluş budur.
Kim Allah’a ve Elçisine baş kaldırır ve yasalarını aşarsa onu, temelli kalacağı cehenneme sokar. Alçaltıcı azap onadır.” (Nisâ 13-14)
Görüldüğü gibi miras paylaşımı ile ilgili uygulamaların tümü Allah’ın değişmez yasalarıdır. Çeşitli gerekçelere dayanarak bu yasaları değiştirmeye kimsenin hakkı ve yetkisi yoktur. Her konuda olduğu gibi bu konuda da tam bir teslimiyetle Allah’ın ayetlerine teslim olmak, onları olduğu gibi kabul etmek gerekir.
Erkek kardeşin niçin kız kardeşten fazla miras aldığına gelince: Bunun tespit edebildiğimiz hikmetlerinden bazısı şunlardır:
1. Erkek evlendiği zaman mehir verir, kadın ise mehir alır. Mesela biri erkek, diğeri kız iki kardeş mirasçı olsa, babaları üç ev ile üçyüzmilyon lira miras bırakmış bulunsa, evlerden ikisi ile ikiyüzmilyon lira erkek kardeşe, bir ev ile yüzmilyon lira da kız kardeşe kalır. Erkek evleneceği eşine ellimilyon mehir verecek olsa geriye yüzellimiyon lirası kalacaktır. Kız da kocasından ellimilyon mehir alsa onun parası da yüzellimilyona çıkacak böylece paraları eşitlenmiş olacaktır. Erkek karısının oturması için iki evden birini tahsis edecek, kız kardeş ise kocasının donatacağı evde ikamet edecektir. Böylece hem erkek hem de kız kardeşin elinde kiraya verilecek birer evleri bulunacak ve bu bakımdan da eşit duruma gelmiş olacaklardır. Tabii ki, bu örnek her durumda geçerli olmaz ama konu hakkında mukayese imkanı verir.
Karı ile kocanın miras payları da eşit değildir. Nisâ sûresi’nin 12.ayetinde şöyle buyurulmaktadır:
“Kadınlarınızın çocukları yoksa bıraktıklarının yarısı sizindir, çocukları varsa, bıraktıklarının ettikleri vasiyetten veya borçtan arta kalanın dörtte biri sizindir. Sizin çocuğunuz yoksa ettiğiniz vasiyet veya borç çıktıktan sonra bıraktıklarınızın dörtte biri karılarınızındır; çocuğunuz varsa, bıraktıklarınızın sekizde biri onlarındır…”
Evliliğin kadına hiç bir maddi sorumluluk yüklemediği, bütün yükün erkeğin boynunda olduğu düşünülürse bu paylayışımın yerinde olduğu görülür. Çünkü kadının kendi malından ve kazancından tek kuruşunu aile bütçesine katma, kendi ihtiyaçları ya da çocuklarının ihtiyaçları için harcama yapma sorumluluğu yoktur. Böylece aile içinde mal dengesi erkek aleyhine bozulmuş olur. Erkeğin mirastan alacağı fazla pay bu dengeyi düzeltir.
2. Erkek, eşine ve çocuklarına karşı üstlendiği görevi yerine getirirken rahat olur. Çünkü kendisinin daha çok miras payı almış olması ona sorumluluklarını hatırlatacaktır.
3. Erkeğin maddi durumunun karısından iyi olması onun aile içindeki konumunu güçlendirir. Çünkü eşi ve çocukları için harcamada bulunamayan bir erkek onlar karşısında küçük düşer ve aile reisliğini gereği gibi yapamaz. Bu durum aile huzurunu temelinden etkiler. Kadının zengin, kocanın fakir olduğu ailelerde huzursuzluğun olduğu, çocukların iyi yetişemediği kadının da mutsuz olduğu daima müşahede olunmaktadır.
www.fetva.net/goruntulu-fetvalar/kuranda-kadinlarin-mirastaki-paylari-alt-sinir-midir.html
Miras paylaşımı ile ilgili hikmetlerin devamını aşağıdaki linkte yer alan “Günümüzde Karı-Koca İhtilafının Sebepleri” başlıklı yazımızın B-Erkeğin miras payının kadından fazla olması başlıklı bölümünden okuyabilirsiniz:
www.suleymaniyevakfi.org/arastirmalar/gunumuzde-kari-koca-ihtilafinin-sebepleri.html
